Simultaan-Trektellen: Verslag Achterste Steenberg

Zondag 23 September

Vanochtend werd er op drie plaatsen rond Apeldoorn gelijktijdig geteld: Jurgen stond op de Braamberg, Maarten op de uitkijktoren van Berg en Bos en ik op de Achterste Steenberg. Geteld werd er van 7.00 tot 12.00.  Doel van deze simultaantelling is om inzicht te krijgen in de trekroutes van vogels rond Apeldoorn. Wij hebben namelijk het idee dat de vogels over een breed front trekken en dat niet alles over de Hoog Buurlose heide vliegt.Wanneer we op de Braamberg staan vragen we ons altijd af of de vogels op andere plaatsen in de buurt van Hoog Buurlo anders trekken, bijv over de Gerritsfles of langs de Achterste Steenberg.
De resultaten van de Braambergtelling en de telling op de toren van Berg en Bos staan op http://www.trektellen.nl/.

De Achterste Steenberg is geen officiële trektelpost. De resultaten van de telling vind je dan ook in dit bericht. Verder zal ik al wat voorlopige conclusies trekken.
Ik stond om 7.00 op de Achterste Steenberg. Het was 0 Graden. Gelukkig stond er geen wind zodat het met de kou wel meeviel.

Uitzicht vanaf de Achterste Steenberg

 Het uitzicht vanaf dit punt is zeer goed. Je hebt goed zicht naar West, Noord en Noord-Oost. Het zicht deze ochtend was zeer goed: ik kon Amersfoort zien. In het eerste uur opvallend veel kneuen die langstrokken. Dit is een soort die op de Braamberg lastig te tellen is aangezien er veel kneuen langs het fietspad op de hei fourageren. Deze groepjes trokken vlak over mijn hoofd richtig ZW. In het eerste uur telde ik  in totaal 124 vogels.
 Het tweede uur van 8.00 tot 9.00 was het beste uur met 140 vogels.
Twee Raven trokken naar West:

De vier Grauwe Ganzen die ik vanuit het NO zag aankomen werden ook door Jurgen op de Braamberg gezien.
In dit uur telde ik ook het hoogste aantal graspiepers: 8. Dit getal geeft al aan dat er langs mijn telpost geen noemenswaardige trek van Graspiepers plaatsvond . Dit in tegenstelling tot de Braamberg waar Jurgen er 105 telde. Ik hoorde de eerste Keep tussen de groepjes Vinken. Verder was er wat mezentrek met oa. Staartmees en Kuifmees.





In totaal telde ik 15 Aalscholvers, verdeeld over twee groepen. Hier een foto van de eerste groep:

Tot 9 uur had ik nog geen herten gezien of gehoord. Om half negen kwam er al een eerste fietser lang die vroeg of ik al herten gezien had. Ik moest hem teleurstellen. Maar om vier minuten over 9 was het raak. In de verte zie ik een hert over de heide naar mij toerennen. Het is een jong mannetje.

Rond 10 uur hoor ik een hert achter mij in het bos een paar keer heftig burlen. Daarna wordt het weer stil.
Na 10 uur trekken er steeds kleine groepjes (2 a 3 ex) Boerenzwaluwen laag langs naar NO. Maarten ziet ze ook vanaf de toren. Het begint wat op te klaren. Misschien levert hetde eerste roofvogels op. Van Fabian, die in de Ooysche Graaf met Bramm aan het ringen is hoor ik dat er daar veel Gaaien naar Noord trekken! Tot nu toe heb ik nog geen trekkende gaai gezien. Maar na 11.00 tel ik in totaal 10 gaaien die naar Oost trekken:

Om 12.00 stop ik met tellen en kan ik het eindresultaat opmaken. Ik ben niet ontevreden over de  telpost.Je hebt een zeer goed uitzicht en de vogels trekken vrij dicht langs.Niet alle vogels die op de Braamberg gezien worden trekken langs de Achterste Steenberg en omgekeerd is dit ook het geval. Er vindt dus geen splitsing van trekbanen plaats door het bos wat tussen de Hoog Buurlose heide en de vlakte voor de Achterste Steenberg.
Het totaaloverzicht:

Osprey migrating across my home

Friday 14 September

At 7:30 in the morning I'm standing in my garden doing some exercises to really wake up. The weather isn't quite good: heavy clouds with some drizzle rain. The temperature is still pleasant. While I'm doing some push-ups I'm looking in the sky: you never know! Suddenly I see  a great dark bird coming towards me at the rightside. My first impression is a grey heron looking for a small garden pond to land. But then the bird tilts to one side and I see a complete shape: the shape of an Osprey. I call Manuela and we are looking for some seconds to the bird.
 The birds is turning around and I have to take a decision: enjoying this special moment in my neighbourhood or running upstairs to get my camera and missing the bird But a picture of an Osprey migrating across my house is worth taking some risks. I rush inside and tear up the stairs. I get my camera and  tear down again. I'm lucky: the Osprey is starting his last round, then skiming downwards and disappearing to the West behind roofs of some houses.Since I have no time to check the settings andthe light isn't that good most of the pictures are unsharp. The picture below is the best one.

 

At this picture the Osprey is flying downwards and will disappear a little bit later behind the roofs. 

Braamberg 16 September: Mezentrek!

zondag 16 september

 Vanochtend sta ik weer eens met Fabian op de Braamberg te tellen. Dat was een jaar geleden, dus wel een bijzonder moment. We zijn er om 7:15. Het is onbewolkt en er staat een matige ZW-wind. Het is nog wat nevelig. Er vliegt meteen al een gele kwikstaart over. Er is redelijk wat trek van zanglijsters en vinken.
In het vroege zonlicht vliegt er een mannetje Havik over de hei naar het schietterein.

In de vogelkersstruiken voor ons zitten ineens veel mezen. Het blijken kool- en pimpelmezen te zijn. Ze roepen steeds en hoppen van struik naar struik. Ineens is het weer rustig. Na een kwartiertje komen er weer nieuwe groepjes aangevlogen, die op dezelfde manier naar Zuid trekken: van vogelkers naar vogelkers naar berk. Zo rond half negen horen we in het bos aan de Oostkant van de Telpost de roep van Zwarte Mezen. Ineens vliegt er een groepje uit de het bos op steekt de heide over en landt in de hoge berk aan het begin van het pad (Zuidkant). Van daaruit trekken ze schuin verder naar het schietterrein. Er zullen de komende uren nog meer groepjes volgen. Het is de eerste keer dat we zo duidelijk zwarte mezentrek op de Braamberg zien. Er zijn al veel zwarte mezen gevangen de afgelopen week. Gisteren hebben we ook Zwarte mezen op onze ringplek bij de Ijssel gevangen.

Een groepje van 5 Grote Lijster vliegt roepend over de telpost. De witte ondervleugel steekt mooi af tegen de blauwe lucht.

De mannetjes Edelherten zijn nog rustig. Af en toe horen we wat vaag geburl. De nacht was zeker nog niet koud genoeg. Er is wat zwaluwentrek, hoewel er ook nog zwaluwen op de heide foerageren. Rond 10.00 zien we de eerste Atalanta voorbij vliegen naar het Zuiden. Meestal trekken ze door, maar deze landt voor ons en foerageert op de heide die nog bloeit.

Rond 10.00 uur ook weer een opleving van de pimpelmezentrek. Samen met de mezen trekken ook twee goudhaantjes mee. Ze vliegen vlak langs de telpost van struik naar struik. Het lukt me nog om een trekkende geelgors te fotograferen.

Als ik de foto bekijk krijg ik toch wel visioenen van een langstrekkende ortolaan die ik op deze manier fotografeer. Er vliegen regelmatig groepjes veldleeuweriken en boomleeuweriken langs. Het zijn allemaal nog locale vogels. Af en toe zingt er een boomleeuwerik wat aarzelend. Een Groene specht roept steeds vanaf het schietterrein.
Jurgen, Andrea en Elissa komen ook nog even langs. Inmiddels is de schaapherder met de kudde ook op de telpost aangekomen, zodat het erg gezellig is.
Tot 11.00 trekken er vogels over de Braamberg, geen grote aantallen maar wel steeds een paar vogels zodat je alert blijft: boompiepers, vinken af en toe 2 graspiepers en dan ineens een paapje (onv. vrouwtje), dat langzaam van noord naar zuid voor de telpost beweegt. En dan ineens horen we de metaalachtige roep van een Grote gele kwikstaart die vrij hoog overvliegt. Dat is nog een leuke verrassing zo tegen het einde van de telling. Om 11:15 stoppen we met tellen. We praten nog een tijdje met Wilfried te schaapherder. Hij wil de grasvlakte die aan de zandverstuiving grenst regelmatig met zijn schapen begrazen, zodat het kort blijft. Het gras is eigenlijk al te hoog en pijpestrootje rukt daar ook weer op. Met laag gras gras is het een ideale plek voor bijv. duinpiepers.

Eindoverzicht:

Braamberg: trektellen 10 September

Maandag 10 september:

Vanochtend vroeg naar de Braamberg gefietst op daar een paar uurtjes te tellen. Ik wilde om tien voor half 7 vertrekken, toen het net begon te regenen. Even buienradar gecheckt. Het bleek een klein buitje te zijn. Toen het droog werd ben ik vertrokken. De fietstocht vanaf de Ooievaarlaan naar de Braamberg duurt ongeveer 50 minuten. Ben ik in topconditie dan fiets ik het 's ochtends in 45 minuten. Op de terugweg fiets ik altijd sneller. Het is altijd weer een mooi moment als via de schapendrift de heide oprij. Er vlogen twee tapuiten op. Verder was het rustig. Ik was door het iets latere vertrek pas rond 7.30 op de Braamberg. Het was licht bewolkt, met een matige wind uit ZW. Er was weinig trek. Rond 8.15, toen het iets zonniger werd begonnen er wat zwaluwen door te trekken. Twee biddende torenvalken valk bij de telpost zorgen voor wat afleiding.  Om 9.00 begon het wat te betrekken en vielen er af en toe wat spatjes.Weinig vogels op de Braamberg. Ook geen geelgorzen. De geelgorzen die overvlogen waren duidelijk trekkers. Twee groepen kramsvogels trokken via het fietspad naar Zuid
Ik heb tot 10.30 geteld. Daarna langs de oude schaapskooi, waar steeds minder vogels lijken te zitten, nu de schapen er weg zijn. Nog een tijdje op de Achterste Steenberg gezeten. Ook hier geen trek.
Later op de dag klaarde het op, werd het warmer. Eigenlijk zou je dan nog een keer moeten tellen, wellicht trekken er dan nog roofvogels en andere grotere vogels door.

Het overzicht van vanochtend:

Ortolanen (Ortolan Bunting)

Zondag 9 september

Vanochtend al om 7.00 uur met de fiets vertrokken om  de Ortolanen in het Dal van Deelen nog eens mooi te bekijken. Ik ben er om 8uur. Het is een onbewolkte ochtend en het belooft een warme, zomerse dag te worden. De geelgorzen vliegen af en aan. Al na 10 minuten zien we de eerste ortolaan laag in een vlierstruik zitten. Hij zit niet helemaal vrij, maar de kop is goed te zien: oogringetje, oranjeachtige snaveltje en een een duidelijke baardstreep. Dan vliegt de vogel naar de eik waar hij vaker schijnt te zitten. Nog steeds goed te zien, helaas niet lang: de vogel vliegt weg naar het Oosten, dus de akker op. Maar al snel ontdekt iemand in een eik iets verder op een andere ortolaan. Die zit behoorlijk verscholen bovenin de boom. De afstand is behoorlijk groot, maar door de scoop is hij wel goed te zien. Erboven zit een geelgors. Ik neem een paar foto's in de hoop op een redelijke foto.

 De ortolaan is lastig te zien. De vogel links is een juveniele geelgors, hoewel de duidelijke oogring en de baardstreep mij even aan een ortolaan doen denken. De vogel is echter te bruin (bruine wangen), geen oranjeachtige snavel.
De twee slechtvalken - een onvolwassen en een adulte vogel - doken ineens weer op. De onvolwassen vogel dook weer een paar keer indrukwekkend op de duiven. Na half 9 vinden we geen ortolanen meer tussen de vele geelgorzen die steeds tussen de akker en de bosrand met vlier en eik heen en weer vliegen. Het zijn er veel. Het is meteen een goede gelegenheid om de verschillende roepjes van de geelgors weer te trainen.

Duiven en roofvogels: Dal van Deelen

Vrijdag 7 september:

Vrijdag aan het eind van de middag op de scooter naar het Dal van Deelen gereden in een poging de ortolaan wat beter te zien. Er zitten veel geelgorzen in de vlier en eik, maar helaas geen ortolaan. Er zijn vogelaars die er al een paar uur staan en niets gezien hebben. Een vogelaar komt zelfs uit Friesland en was er al om 11 uur. De beste tijd om de vogels te zien is 's ochtends vroeg.
Maar er is op de akkers genoeg te zien: grote groepen holen- en houduiven vliegen steeds weer op en landen in de pas gemaaide tarweakkers.

Deze groep duiven vloog op na een aamval van een volwassen slechtvalk

  

 

 Dan komt er ineens een vrouwtje slechtvalk vanuit het oosten over de akker gevlogen naar ons toe gevlogen en verdwijnt achter de bomen richting Hoge Veluwe. Keert dan ineens terug en vliegt hoog met de zon in de rug naar de grote groepen foeragerende duiven aan het eind van de akker. Duikt dan als een baksteen naar beneden, de duiven vliegen in een compacte groep op, de slechtvalk slaat vlak voor de grond de vleugels uit en volgt een duif. Een gezonde duif is een goede vlieger en de slechtvalk zoekt een andere duif. Ook tevergeefs. Het is een spectaculair gezicht. Na twee rondjes vliegt de slechtvalk weg. Na een kwartier komt er een onvolwassen slechtvalk die een paar onhandige duikvluchten op de groepen duiven uitvoert. Het oogt spectaculair, maar de duiven vliegen niet echt ver weg en landen vrij snel weer.
Verder jaagt er een vrouwtje blauwe kiekendief achter op de akker. Er zweven steeds wel een paar buizerden in de lucht. Een van hen heeft het aan de stok met een onvolwassen havik die steeds rondjes draait en dan de buizerd van boven met de klauwen aantikt. Wanneer er een tweede buizerd bijkomt vliegt de havik weg. Twee biddende torenvalken maken deze roofvogel-namiddag compleet.

Waar zijn de vogels gebleven?

Zaterdag 1 september

Vandaag wordt een mooie zonnige dag met weinig wind. Ik fiets al vroeg naar het Kootwijkerzand in de hoop de duinpiepers wat beter te zien. In vergelijking met de dagen ervoor zijn er weinig vogels. De zwaluwen zijn bijna allemaal verdwenen. Hier en daar hoor ik nog een boompieper. Geen duinpiepers en geen morinelplevieren op het stille zand. Ik ontdek nog wel twee onvolwassen gekraagde roodstaarten die bijna onopgemerkt in een vogelkers aan het scharrelen zijn.  Wel zijn er atalanta's die 's ochtend eerst nog wat moeten opwarmen voordat ze verder trekken. Ze foerageren op de hei die nog volop in bloei staat.

Ik fiets terug naar de Hoog Buurlose hei. Ook hier zijn niet veel vogels aanwezig. De grote groepen zwaluwen zijn verdwenen. Er vliegen nog een paar boeren- en huiszwaluwen hoog in de lucht. Bij de Oude Schaapskooi zit een mannetje zwarte roodstaart op het hek, dat steeds gammeler wordt.

Een groepje boomleeuweriken vliegt jodelend op. Inmiddels vliegen de atalanta's : ik zie er af en toe eentje in zuidelijke richting vliegen.

Topdag in de regio: Visarenden, Draaihalzen. Morinelplevieren en nog meer!

Woensdag 29 augustus

Het weer is goed: onbewolkt en een matige wind uit zuidelijke richting. Ik ben om 8 uur op de Braamberg. Maarten en Jurgen staan er al vanaf 7.00. Ze hebben al een draaihals gezien, die in een van de lage vogelkersstruiken rondscharrelde. Misschien zit er een tweede, Maarten zag nog een andere vogel met de draaihals opvliegen. Er zijn veel vogels rond de telpost aanwezig, zoals  fitissen, zwartkoppen, geelgorzen en een grasmus. Er is matige trek. Ik hoor een hoog , schriel geluidje, wat me bekend voorkomt, echter niet direct kan plaatsen. Maarten wel: grauwe vliegenvanger. We ontdekken drie vliegenvangers in een lage vogelkers.
Er is matige trek: wat boompiepers, groepje van 10 gele kwikstaarten. Mooi is een groep van 13 kramsvogels die in de dennen langs het fietspad foerageren. Maarten ontdekt de draaihals terug. We houden de vogel in de gaten: af en toe scharrelt hij op de grond, dan zit ie onopvallend in een vogelkers. Op een gegevn moment zeg ik: "de draaihals zit nu rechts op dat kale takje", waarop Maarten zegt: "nee hoor, hij zit nog gewoon in die grote vogelkers." Conclusie: we kijken allebei naar een andere draaihals!
Er zit ook een grasmus in het struikje met de draaihals. Het lukt me om een foto van de draaihals met de grasmus in een struik te maken:

De draaihalzen zorgen voor wat afleiding, maar Maarten blijft scherp en ontdekt de 1e visarend die van Noord naar Zuid over de Gerritsfles vliegt. Mooi te zien: diepe vleugelslag, bruin (bovenkant-wit(onderkant) profiel. Er zijn veel zwaluwen op de heide, zodat het lastig is om de trekkers eruit te halen. Af en toe een gierzwaluw en een oeverzwaluw.
Jurgen ontdekt in het tegenlicht een roofvogel. We kijken en besluiten aarzelend dat het een Wespendief is. De vogel vliegt naar het Westen, zodat we licht mee hebben. Vervolgens draait hij nog een paar rondjes en zien dat het toch echt een jonge wespendief is. Proporties van een onvolwassen wespendief doen erg aan een buizerd denken. Belangrijk kenmerk is de donkere schaduw op de onderarm, die op deze foto heel goed te zien is. Roofvogels met slecht licht blijven lastig.

Maarten is in vorm: "een rover boven de watertoren", hij kijkt door de scoop: "tweede visarend, yes". Onze ochtend op de Braamberg is zeer geslaagd: 2 draaihalzen ter plaatse, 2 visarenden, veel vogels rond de telpost (kramsvogels, geelgorzen, grasmus). Om 11.00 stoppen we met tellen. Maarten en ik gaan naar het Kootwijkerzand. Jurgen heeft helaas andere verplichtingen.
Op het Kootwijkerzand horen we de eerste duinpieper. Zien is lastiger. Ik zie in de verte tussen een leeuweriken een duinpieper. Vervolgens komt er nog een duinpieper aangevlogen die iets dichterbij gaat zitten. Dat zijn er dus 2! Dat is het getal voor vandaag.

Ik heb andere verplichtingen en loop naar de fiets. Maarten heeft nog wat tijd en loopt nog extra rondje. Ik ben bijna bij de fiets, zo'n 15 minuten lopen, gaat mijn telefoon en meldt Maarten 2 Morinellen op het zand. Hiervoor moet toch het een en ander wijken: ik loop zo snel mogelijk terug. Maarten ligt al op z'n buik, ongeveer 4 meter van 2 Morinelplevieren. Ik tijger er voorzichtig naar toe. De plevieren rusten en liggen met hun buik in het zand. We benaderen ze tot ongeveer 3 meter en blijven dan rustig liggen en genieten van dit mooie tafereel. Af en toe hebben de vogels onderling contact met een wat klaaglijk roepje, heel anders dan de vluchtroep.

Het getal 2 is bepalend voor deze dag: er zitten 2 Ortolanen bij de telpost "Dal van Deelen". We besluiten daar heen te gaan. Misschien lukt het. . .  . Als we aankomen blijkt er nog 1 Ortolaan aanwezig te zijn. Hij zit tussen de vele geelgorzen in een grote vlierstruik of eikenboom. Uiteindelijk komt er een Ortolaan aangevlogen. We herkennen hem aan de roep. Weliswaar geen 2, maar het is mooie afsluiting van een topdag vogelen in de regio.

Duinpiepers

Vrijdag 24 Augustus

Het is nog vakantie, dus ik ga nog een keer op de fiets naar de heide. Ook nu is er niet veel trek. Ik fiets meteen door richting Kootwijkerzand om te kijken of er duinpiepers zitten. Ik kom eerst nog langs de plek waar ik gisteren zo mooi die wespendieven gezien heb.

Ik kan niet nalaten nog een foto te plaatsen, dit keer van het vrouwtje: duidelijk gestreeptere onderdelen. Een juveniele vogel zou op de borst geen dwars- maar lengtestrepen hebben

Op het Kootwijkerzand , waar nog steeds veel zwaluwen aanwezig zijn, krijg ik een bericht dat er twee duinpiepers aanwezig zijn bij de telpost "Dal van Deelen". Wat ga ik doen: zelf duinpiepers ontdekken op 't zand of naar Hoenderloo fietsen. De zekerheid van 2 duinpiepers aan de grond is de sterk en fiets zo snel mogelijk naar de telpost bij Hoenderloo. Daar tellen Remco Wester en anderen sinds Augustus bijna elke dag. Het levert mooie soorten op, zoals, kleine jager, zwarte ooievaar en duinpiepers. Er is op de akkers net gemaaid en dat trekt veel vogels, vooral roofvogels aan. De duinpiepers zitten tussen de stoppels op het pas gemaaide tarweveld. Ze zijn niet zichtbaar. Na een tijdje horen we de roep en zien 1 vogel opvliegen. Na een rondje vliegen gaat de pieper kort op een strobaal zitten. Mooi te zien. Dan vliegt de vogel met de andere duinpieper nog kort laag rond om daarna weer te landen op een plek waar we ze niet kunnen zien. Ze blijven onzichtbaar. Na een kwartier komt er een grote maaimachine die over de plek rijdt waar de duinpiepers zouden moeten zitten. Er vliegt niets op! Ze zijn vast te voet verder gelopen.

Een heide vol vogels: paapjes, piepers en wespendieven

Donderdag 23 Augustus

Vandaag heb ik besloten om met een blog over de Veluwe te beginnen. Ik kom al lang en regelmatig op de Hoog-Buurlose heide en omgeving. In het voorjaar en najaar sta ik vaak op de Braamberg voor de vogeltrek. In het voorjaar ring ik samen met Fabian vogels in de buurt van het Kootwijkerzand ten behoeve van een onderzoeksproject van de universiteit van Wageningen en het vogeltrekstation. Metr dit blog wil ik waarnemingen, indrukken en veranderingen beschrijven.

Vandaag van 8 tot 10 op de telpost gestaan. Er was geen vogeltrek, maar de hei zat vol vogels. Na 10.00 uur dus de hei op gegaan. Op de heide grote groepen boerenzwaluwen samen jagend met huiszwaluwen. Veel Gras- en boompiepers roepend en vliegend. Ik ontdek de eerste paapjes (2) en tapuiten (2) van het najaar. Voor mij een teken dat de trek begonnen is.

 Bij de oude schaapkooi scharrelen wat witte kwikken in het steeds hoger wordend gras. De zwarte roodstaart zit op het dak. De grote aantallen  laag jagend zwaluwen zijn wel bijzonder. De roodborsttapuiten zijn overal te horen met hun "trek-trek". Er zijn veel juveniele vogels, te herkennen aan hun gestreepte borst:

Ze blijven net iets langer zitten dan de volwassen vogels, die op een afstandje de jonge vogels aansporen om weg te vliegen voor die indringer op de fiets. De mannetjes hebben een behoorlijk versleten kleed, wat op de foto van deze wegvliegende roodborsttapuit goed te zien. Op het moment dat ik afdrukte vloog de vogel weg, wat een hele mooie vluchtfoto opleverde:

De hei staat volop in bloei

Via de Burehul naar het Kootwijkerzand gefietst. Het eerste stuk tot aan de zandverstuiving in gefietst. Ook hier veel zwaluwen (boer en huis) laag jagend, maar ook zittend op het zand. Veel boompiepers. Op de terugweg richting Burehul hoor ik roepende wespendieven. Ik fiets snel naar het fietspad en zie laag boven de bosrand (zuidelijke richting) 2 laag cirkelende wespendieven. Ze roepen luid en vaak. Langzaam cirkelen ze omhoog.

Rechts het mannetje: licht en weinig dwarsbanden op vleugel en staart.

 Op de volgende foto zijn de kenmerken van een mannetje nog beter te zien, ook de grijze kop.